Chủ sở hữu doanh nghiệp là những cá nhân hoặc tổ chức có hai quyền cơ bản sau đây: quyền kiểm soát doanh nghiệp và quyền được chia sẻ phần lợi nhuận mà doanh nghiệp đó tạo ra (Hansmann, 2000). Trên thực tế, quyền kiểm soát và quyền được chia sẻ có thể tách rời và được nắm giữ bởi các cá nhân hoặc tổ chức khác nhau, gọi chung là cổ đông. Cổ đông là người sở hữu vốn cổ phần tại một doanh nghiệp và từ đó có quyền được chia sẻ lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra. Tuy nhiên không phải bất kỳ cổ đông nào có quyền được chia sẻ lợi nhuận, cũng có quyền điều hành doanh nghiệp đó. Sự phân tách giữa quyền điều hành và quyền sở hữu doanh nghiệp trong tài chính doanh nghiệp hiện đại xuất phát từ vấn đề khác biệt lợi ích giữa cổ đông – những người sở hữu vốn cổ phần và ban điều hành – những người thừa hành có trách nhiệm điều hành doanh nghiệp (Berle & Means, 1932).
Jensen & Meckling (1976) đã cố gắng xây dựng một cơ sở lý thuyết về cấu trúc VCSH dựa trên sự kết hợp của lý thuyết đại diện – Angecy theory và lý thuyết quyền tài sản – Property rights theory. Demsetz (1983) lập luận rằng cấu trúc VCSH là một kết quả nội sinh của các quyết định phản ánh ảnh hưởng của cổ đông. Theo đó, cấu trúc VCSH mang tính chất tập trung hay phân tán đều không tách rời mục tiêu tối đa hoá lợi ích của cổ đông. Shleifer & Vishny (1997) cho rằng cấu trúc VCSH là cách thức mà các cổ đông nhận được lợi nhuận từ doanh nghiệp tương ứng tỷ lệ vốn cổ phần của họ tại doanh nghiệp.
John & Senbet (1998) đưa ra một khái niệm tương đối đầy đủ hơn “Cấu trúc VCSH là cơ chế mà các bên liên quan của một doanh nghiệp thực thi quyền kiểm soát của mình đối với doanh nghiệp và ban điều hành nhằm bảo vệ lợi ích của mình”. Bên liên quan – Stakeholder không chỉ nói đến cổ đông mà còn là các chủ nợ, người lao động, nhà cung ứng và khách hàng.