Việc xây dựng và phát triển thị trường điện cạnh tranh nhằm hướng tới các mục tiêu:
Xóa bỏ độc quyền, tạo lập một môi trường sản xuất, kinh doanh điện công bằng, minh bạch trong các khâu phát điện, bán buôn điện, bán lẻ điện.
Giá điện do thị trường quyết định, không một tổ chức, cá nhân nào có thể can thiệp vào các mức giá (bán buôn, bán lẻ), đồng thời phản ánh đúng, đầy đủ các chi phí đầu vào hợp lý, hợp lệ, có sự liên thông với mức giá trên thị trường nhiên liệu đầu vào như than, khí tự nhiên, khí LNG. Giá bán lẻ điện phản ánh đúng chi phí mua điện đầu vào (chi phí phát điện, chi phí truyền tải điện, chi phí phân phối điện bán buôn và bán lẻ). Qua đó, thị trường điện cạnh tranh góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của các chủ đầu tư vào ngành điện; Dung hoà lợi ích các chủ thể tham gia; Đảm bảo tính hiệu quả của thị trường điện.
Cạnh tranh làm giảm giá bán ở khâu phát điện, gia tăng hiệu quả cung cấp điện: thông qua cạnh tranh và các biện pháp điều tiết đối với dịch vụ truyền tải và phân phối TTĐ góp phần nâng cao hiệu quả của ngành công nghiệp điện hướng đến việc giảm chi phí trong toàn bộ chuỗi cung ứng điện. Với môi trường cạnh tranh, các đơn vị phát điện sẽ phải đầu tư cơ sơ hạ tầng để đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ nhằm nâng cao năng lực công nghệ làm tăng hiệu quả và năng suất, cắt giảm chi phí sản xuất mang lại lợi thế khi chào giá trên thị trường.
TTĐ với cơ chế giao dịch công khai, minh bạch sẽ hỗ trợ cho sự phát triển của ngành công nghiệp điện đúng với các quy luật kinh tế và thị trường. Khi thị trường vận hành có hiệu quả, thể hiện ở các tín hiệu quan trọng như giá điện, quy mô tăng trưởng , sẽ thu hút được các khoản đầu tư mới vào ngành điện, bảo đảm an ninh năng lượng, gia tăng sự cạnh tranh và vận hành hiệu quả của toàn hệ thống.
Cạnh tranh làm cho chất lượng các dịch vụ về điện tăng lên rõ rệt.
Thay thế dần các nhà máy nhiệt điện có chi phí sản xuất lớn gây ô nhiễm mỗi trường bằng các nhà máy năng lượng tái tạo với chi phí thấp, thân thiện với môi trường. Tạo cơ hội để phát triển năng lượng sạch và bảo vệ môi trường một cách bền vững.