Nước ngọt có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự sống của con người và sự
phát triển của các cộng đồng dân cư. Lịch sử phát triển các nền văn minh trên thế
giới đều gắn với các các con sông. Ví dụ nền văn minh Ai Cập gắn với dòng sông
Nile, nền văn minh Lưỡng Hà gắn với sông Tigris và Euphrates, nền văn minh Ấn
Độ gắn với dòng sông Hằng hay nền văn minh Trung Hoa gắn với con sông Hoàng
Hà. Ngày nay, trong bối cảnh dân số thế giới tăng nhanh trong khi biến đổi khí hậu
diễn biến phức tạp, môi trường ngày càng ô nhiễm, nước ngọt vì thế càng trở nên
quan trọng. Đáng chú ý, hầu hết các nguồn nước ngọt trên thế giới được chia sẻ bởi
hai hay nhiều quốc gia, trong đó có hơn 200 hệ thống sông quốc tế1, cung cấp
khoảng 60% tổng lượng nước ngọt trên thế giới2. Chính bởi vai trò quan trọng của
nước ngọt cùng với đặc điểm tự nhiên này đã dẫn đến các tranh chấp nguồn nước
quốc tế. Theo thống kê của các cơ quan chức năng LHQ, trong nửa thế kỷ trở lại
đây đã có hơn 500 cuộc xung đột vì nước, 27 cuộc đã trở thành xung đột vũ trang3.
Do nhu cầu hợp tác để khai thác, sử dụng công bằng, hợp lý nguồn nước liên
quốc gia đã dẫn tới sự hình thành và phát triển của pháp luật quốc tế về lĩnh vực này.
Những thập kỷ cuối của thế kỷ XX, pháp luật quốc tế về sử dụng nguồn nước liên quốc
gia có nhiều bước tiến quan trọng, trong đó việc ra đời Công ước của LHQ về Luật sử
dụng các nguồn nước liên quốc gia cho mục đích phi giao thông thủy (Công ước
Nguồn nước quốc tế năm 1997) là bước tiến mang tính đột phá và trở thành văn kiện
pháp lý toàn cầu đầu tiên về quản lý các nguồn nước liên quốc gia.