Trong xu thế hiện nay, xu thế toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế và phát triển toàn diện về mọi lĩnh vực của đời sống như văn hoá, kinh tế, giáo dục; VN đã có những bước thay đổi đáng kể và đạt được những thành tựu nhất định trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội như văn hoá, giáo dục, khoa học công nghệ, Theo đó, đời sống nhân đân được cải thiện, nâng cao lên rất nhiều, ý thức về việc nghiêm chỉnh chấp hành và tuân thủ pháp luật trong quần chúng nhân dân cũng như trong bộ phận các cán bộ, viên chức Nhà nước ngày càng cao đã đáp ứng được yêu cầu của việc Nhà nước “Quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế XHCN” ( ), một nguyên tắc luôn được quán triệt trong toàn bộ hoạt động của đời sống nhân dân cũng như của Bộ máy Nhà nước ta từ những năm đầu của chính quyền Cách mạng cho tới nay. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận lợi, những mặt trái của nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay theo đó cũng ngày một gia tăng và bộc lộ phức tạp hơn: Tình hình tội phạm gia tăng nhanh với diễn biến ngày một phức tạp đòi hỏi công tác đấu tranh phòng và chống tội phạm của các cơ quan nhà nước, cụ thể là các cơ quan tiến hành TTHS mà đặc biệt là các CQĐT, cũng như quần chúng nhân dân ở nước ta hiện nay phải quyết liệt, dứt điểm hơn nữa. Tuy nhiên, thực tiễn công tác đấu tranh phòng và chống tội phạm ở nước ta trong những năm vừa qua vẫn còn bộc lộ một số hạn chế nhất định: số lượng án tồn đọng còn nhiều, tình trạng oan, sai, bỏ lọt tội phạm, việc giải quyết vụ án đi vào bế tắc vẫn còn xảy ra trên thực tế. Trong đó, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên chủ yếu là những sai phạm nghiêm trọng do không tuân thủ một cách triệt để các quy định của pháp luật TTHS, đặc biệt là yêu cầu của các nguyên tắc pháp chế XHCN, nguyên tắc thận trọng, khách quan trong công tác xét hỏi bị can của các ĐTV trong giai đoạn điều tra VAHS. Để lý giải cho những sai phạm trên của ĐTV có rất nhiều lý do nhưng trước tiên phải kể đến đó là do những động cơ, vụ lợi cá nhân của ĐTV hay do sự thiếu hoàn thiện, thống nhất trong các quy định của pháp luật về vấn đề HCBC; sự non kém trong nghiệp vụ điều tra; trình độ văn hoá, vốn kiến thức, sự hiểu biết về pháp luật TTHS của ĐTV còn hạn chế;
Trước yêu cầu đòi hỏi của thực tế trên, em đã chọn đề tài “Nguyên tắc hỏi cung bị can” để nghiên cứu và tìm hiểu sâu về khái niệm, nội dung của các nguyên tắc HCBC; từ đó làm nổi bật vị trí, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng cũng như những phương hướng đề xuất để đảm bảo hơn nữa việc tuân thủ một cách triệt để các nguyên tắc trên trong hoạt động HCBC; qua đó góp phần đảm bảo cho công tác điều tra, khám phá, giải quyết vụ án được khách quan, chính xác, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội; giúp cho công tác đấu tranh phòng và chống tội phạm ở nước ta trong thời gian tới đạt được những kết quả tốt hơn nữa.